Resimli (Sözsüz) Kitapların Gücünü Keşfedebildik mi?

 

    Çocukların birinci sınıfa başlamasıyla beraber okumayı öğrenme süreçleri de başlamaktadır. Bu süreç harf öğretimin tamamlanmasıyla sona ermektedir. Bu aşamadan sonra çocuk okumaya hazır olarak görülmekte ve kitaplarıyla tanıştırılmaktadır. Kitapların sürece dahil edilmesiyle beraber okuma hızını geliştirmeye dönük çalışmalara ağırlık verilmektedir.
    Okumayı öğrenme süreci çocuklar için oldukça yoğun geçen bir süreçtir. Yapılan sıkıcı tekrar çalışmaları ve çocukların gelişim seviyeleri üzerinde verilen ev ödevleri bu yoğunluğun başlıca sebeplerindendir. Ayrıca okumaya geçiş sürecinin hızlandırılması da bu sebeplere eklenebilir. Sürecin sonunda her ne kadar harf öğretim süreci tamamlanmış olsa da çocukların okuma seviyeleri ve okumaya karşı ilgileri farklı düzeylerde kalmaktadır. Özellikle okuma becerisi yeterli düzeyde gelişmeyen çocukların kitaplarla tanışması bu açıdan pek de istenildiği gibi gerçekleşmemektedir. Okuma konusunda aile ve öğretmen tarafından yapılan baskılar da çocukların kitaplara karşı ön yargı geliştirmesine neden olmaktadır. Çünkü çocuk kendini yeterli görmediği bir beceride geliştirmek için zorlandığını düşünmektedir. Bu zorlamaya bağlı olarak çocuk ve kitaplar arasında bir soğukluk başlamaktadır. Bu durum da okuma alışkanlığı kazandırma adına daha sürecin başındayken yaşanmaması gereken bir durumdur.
    Okuma eyleminin sadece harflerle yapıldığı algısı harf öğretimi sürecinin yoğunlaştırılmasının en önemli nedenidir. Bu düşünceyle beraber bir an önce harfler bitirilmeye ve çocuklar kitaplarla tanıştırılmaya çalışılmaktadır.
    Halbuki bu noktada harf öğretimi için acele etmek yerine çocukların bildiği bir beceriden başlanarak okuma öğretimin yapılması daha doğru olacaktır. Yani sürecin “görsel okuma” ile başlatılması bu açıdan oldukça önemlidir. Okula başlayan çocuk daha harflerle tanışmadan kitaplarla teması sağlanmalıdır. Bu da ancak resimli kitapların süreçte kullanılmasıyla sağlanabilir. Resimli kitapların çocukların kitaplarla tanıştığı ilk tür olması onların kitaplara olan bakışını olumlu etkileyecektir. Çünkü resimli kitaplar diğer bir ifadeyle sözsüz kitaplar içinde sadece resim bulunan kitaplardır ve bu kitaplar her çocuk tarafından belli bir düzeyde okunabilir. Çocukların bu kitapları okuyabilmesi için belli sembolleri çözmesine gerek yoktur. Resimli kitapların sağladığı bu rahatlık ve özgüven çocuklarda kitaplara karşı olumlu bir bakış açısı kazandırmaktadır.
    Resimli kitapların diğer bir güçlü tarafı ise çocukları özgürleştirmesidir. Çocuklar bu kitapları okumak için bir yetişkine ihtiyaç duymazlar. Kitapları açıp gördüklerini anlatabilirler. Kitaplardaki kurguyu belli bir düzeyde çözebilirler. Bu durum da çocuklarda “Ben kitap okuyabiliyorum.” düşüncesinin yerleşmesi açısından önemlidir.
    Yalçın ve Aytaç (2017) “ Çocuk Edebiyatı” adlı eserlerinde resimli kitapların okumaya başlamada ve okuma becerisini geliştirmede çok büyük yararlar sağladığını belirtmişlerdir. Çocuğun soldan sağa doğru sayfaları çevirmesi, sayfa içindeki olayları anlatan birbirine bağlı figürleri soldan sağa doğru izlemesinin okuma becerisini desteklediğini ortaya koymuşlardır. Resimli kitaplar ayrıca çocukların konuşma becerisini desteklemekte ve sözcük dağarcıklarını geliştirmektedir. Bu belirtilenler ışığında resimli kitapların okuma öğretimi sürecine katkı sağladığı görülmektedir.
    Okuma sürecine birçok katkısı olmasına rağmen ne yazık ki resimli kitaplar ülkemizde çok fazla tercih edilmiyor. Murat Moroğlu, Eğitimpedia adlı sitede yayımlanan yazısında; öğretmen ya da anne ve baba rolündeki birçok yetişkinin, sözcük ve cümleler olmadığı için “sessiz (sözsüz)” kitaplara mesafeli yaklaştığını belirtiyor ve göz ardı edilen bu kitapların çocukların gelişimi üzerinde oldukça etkili olduğunu vurguluyor. Ailelerin ve öğretmenlerin resimli (sessiz) kitaplar hakkında çok fazla bilgilerinin olmaması da bu kitaplara karşı ön yargılı olmalarındaki en önemli sebeplerden biridir. Bu anlamda yapılacak tanıtımlar ve eğitimler resimli kitapların gücünü keşfetme adına etkili olacaktır.
    Okuma alışkanlığı kazandırma noktasında başarılı olunabilmesi için doğru zamanda doğru kitap türleri ile çocukların tanıştırılması gerekmektedir. Bu tanışma süreci tesadüflere bırakılmamalıdır. Resimli kitapların çocuk ve kitap ilişkisini sağlam temeller üzerine oturtmada yararlanılabilecek etkili bir tür olduğu unutulmamalıdır.

Yorumlar

  1. Ne kadar doğru dediniz hocam. Teşekkürler ve tebrikler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Zaman ayırıp okuduğunuz için çok teşekkür ederim.

      Sil
  2. Enes hocamın bu yazısının pratikteki karşılığının 2 yeğenim olduğunu rahatlıkla söyleyebilirim. Anne ile çocuğun iletişimine bu derecede katkı sağlayan başka bir faaliyet düşünemiyorum. Tebrikler

    YanıtlaSil
  3. Yalçın bey teşekkür ederim. Faydalı olmasına çok sevindim.

    YanıtlaSil
  4. Enes hocam
    Bu yazinizda dikkat çektiğiniz noktaları sayenizde kizlarimla yaşadığımı söylemek isterim.
    Bazen gorseldeki detaylarla sonu ayni ama daha uzun bir hikaye cikabiliyor ortaya.
    Zeynep ve Serra ile teşekkür ediyoruz.
    Başarılarınızın devamını dileriz.

    YanıtlaSil
  5. Zeybep ve Serra çok şanslı. Çünkü onları küçük yaşta kitaplara tanıştıran bir aileleri var. Evde yaptığınız uygulamalarla hem konuşma seviyeleri çok iyi durumda hem de kelime hazineleri yaşıtlarından oldukça iyi seviyede. Zaman ayırıp okuduğunuz için çok teşekkür ederim.

    YanıtlaSil
  6. Bir alfa kuşağı babası olarak sizin gibi olaylara daha farklı pencerelerden bakabilen bir öğretmeni keşfetmek ve onun değerli görüşlerini okuyabilmek çok keyif vericiydi. Yazınız efendim kaleminizin kurumaması temennisiyle...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok teşekkür ederim hocam. Öyle anlaştık. Beraber yazmaya devam edeceğiz.

      Sil


  7. Kaleminize sağlık Enes bey

    YanıtlaSil
  8. 3. Oğlum İsmet'te resimli kştapların gücünü daha yakından keşfettim. "Doğru zamanda doğru kitap türleri ile çocukların tanıştırılması" konusundaki tespitinizde gerçekten çok önemli. Teşekkür ederiz. Kaleminize sağlık.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Zaman ayırıp okuduğunuz için çok teşekkür ederim.

      Sil

Yorum Gönder